ENGLISH
ABN Tekstil (Tunus), Adaksu İplik (Bulgaristan), Aksa (Mısır), Alkım (Özbekistan), Altın Deri (Özbekistan), Anatolia For Garments (Ürdün), Asciex (Tunus), Asena Tekstil (Moldova), Asnam (Özbekistan), Aydemir (Özbekistan), Ayka Tekstil (Çin), Baha Tekstil (Özbekistan), Beshteks (Özbekistan), Bigser Tekstil (Bulgaristan ve Rusya), Boybo (Özbekistan), Bursel Tekstil (Özbekistan), Tekfen İplik (Özbekistan), Collins (Mısır), Demir Grup (Özbekistan), Demirtaş Tekstil (Pakistan), Denk (Mısır), Elite (Özbekistan), Eroğlu (Çek Cumhuriyeti, Rusya ve Slovakya), Galaksi (Tunus), Gals Tekstil (Ürdün), Gülteks (Mısır), Güzelsoy Tekstil (Özbekistan), Karteks (Mısır), Kaya Tekstil (Özbekistan), Maser Holding (Bulgaristan), Northside Tekstil (Moldova), Nurtop Dış Tic. (Özbekistan), Papfen (Özbekistan), Serfil Tekstil (Rusya), Sima (Özbekistan), Sokatex Nabeul (Tunus), Se-Na Tekstil (Bulgaristan), Şahinler Holding (Bulgaristan, Mısır ve Ürdün), Şark Model (Özbekistan), Taha Grup (Mısır), Tuncay Güler (Bulgaristan), Ubay (Özbekistan), Uludağ Tekstil (Bulgaristan), Yadem Tekstil (Özbekistan), Yeğinler (Mısır), Emboy Tekstil (Bulgaristan), Topes Dericilik (Bulgaristan), Star Çuval İmalatı (Cezayir), Kombasan Giyim (Sudan) ve Utaş Entegre Tekstil (Özbekistan).
Şimdilik 50 şirketin adını sıralayabildim. Bunların çoğu tanıdık. İçinde Ege’den isimler de var. Binlerce kişiye istihdam sağlıyorlar.
Bu şirketlerin hepsinin en önemli iki ortak özelliği var.
Birincisi tekstil işiyle uğraşmaları, ikincisi ise Türkiye’deki yatırımlarını yurtdışına kaydırmaları. Çünkü… Türkiye’deki yüksek faiz-düşük kur politikası, istihdam üzerindeki yüksek SSK primleri, yüksek enerji fiyatları, girdi maliyetlerinin her geçen gün artması yatırımcıyı yurtdışına kaçırıyor.
Son beş yıl içinde Türkiye’den yurtdışına yaklaşık 730 milyon dolarlık yatırım kaçmış.
Bu rakam öylesine verilen bir rakam değil. Bu rakamları CHP Kırklareli Milletvekili Tansel Barış’ın verdiği bir soru önergesini yanıtlayan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren açıklıyor.
İstihdam kaybı büyük
Barış’ın, 2002’den bu yana 6.4 milyar dolarlık Türk sermayesinin yurtdışında yatırımı tercih ettiğini belirterek yönelttiği; “Dışarıya kaçan sermayenin ülkemizde kalıp da yatırıma dönüşmesi durumunda 65 bin kişiye iş imkanı sağlayacağı iddiaları doğru mudur” sorusuna Ekren, sermaye ve istihdam arasındaki ilişkinin “doğrusal” olmadığı yanıtını verip şöyle diyor:
“Dışarı giden yatırımların büyük bölümü Türkiye’de yapılması mümkün olmayan alanlara yönelik. Yurtdışına çıkan toplam doğrudan yatırımın yüzde 31,4’ü (2 milyar dolar) madenlerin çıkarılması ve işlenmesi gibi coğrafi bölgenin önem kazandığı, Türkiye’de yapılmasının mümkün olmadığı alana yönelmiştir. Türk sermayesinin dışarıda yöneldiği ikinci önemli alan da 1.6 milyar dolarla finansal aracılık. Diğer bir ifade ile bu iki sektördeki toplam 3.6 milyar dolar tutarındaki yatırımın Türkiye’de yapılması halinde istihdama katkısı çok sınırlı olacaktı. 2002-2007 yılları arasında üçüncü ağırlık sektör olan emek yoğun tekstil sektöründe yurtdışına yapılan 730 milyon dolar tutarındaki doğrudan yatırım için yurtiçinde oluşturulacak istihdamda bir kayıp söz konusu olmuştur. Ancak bu noktada, yatırımcıların coğrafi yakınlık, kotadan faydalanmak ve ucuz işgücünden faydalanmak gibi endişelerini göz ardı etmemek gerekir.”
Bu günlerde tekstil cenneti Denizli’de 50 yıldır tekstil alanında üretim yapan Menderes Tekstil de bu kervana katılıyor. Akça Holding Başkanı Rıza Akça, Menderes Tekstil entegre tesislerindeki iplik ve dokuma bölümlerini Mısır’a taşımayı düşündüklerini açıkladı. Akça, 2009 yılının son çeyreğinde 15 milyon dolarlık yatırım yapacaklarını belirtti.
Rekabet gücü artacak
Akça, 3-4 yıldır 8 bölümden oluşan fabrikanın bir bölümünü yurtdışına kaydırmayı düşündüklerini belirterek, şöyle diyor: “İplik, dokuma bölümlerini enerjinin, elektriğin, doğalgazın, işçiliğin biraz daha ucuz olduğu yere taşımayı düşünüyoruz. Türkiye’de çok kaliteli, düzgün bir üretim yapıyoruz. Müşterilerimizin çoğu Amerika, Avrupa’nın en iyi firmaları. İplik, dokuma için çok kalifiye eleman ihtiyacı yok. Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan gibi Türki Cumhuriyetler ile Mısır’da araştırmalar yaptık. Rotamızı ağırlıkla Mısır’a çevirdik. Mısır’da yapmayı hedeflediğimiz yatırımla maliyetlerimizde yüzde 10-15 arasında avantaj sağlamayı hedefliyoruz. Rekabet gücümüzü artırmak istiyoruz.”
Görüldüğü gibi kaçan kaçana. Eğer elektrik, doğalgaz, akaryakıt gibi temel girdilere zam otomatiğe bağlanırsa, Türkiye’de yatırımcı bulmak zor.
Bir yoruma göre, kimse, yatırım yapmaz. Herkes, parasını faize yatırır, istihdam yaratmaz ve işsizler ordusu da böyle çığ gibi büyümeye devam eder.
Yurtdışına kaçan kaçana
45
Hakan Tartan
