ENGLISH
Tekstil sektörü, gelişmekte olan pek çok ülkenin büyüme stratejileri içerisinde yer aldığı gibi, ülkemizde de özellikle ‘80 sonrası ihracata dayalı kalkınma hamlesi içinde yerini bulmuş, yüzlerce firma Anadolu ’nun dört bir tarafında üretime başlamışlardı.
Bu yatırımların bazıları girişimcilerin yersiz heveslerinin arasında yok olurken, bir kısmı yanlış tercihlerini yıllar sonra aile büyüklerinden özür dileyerek açıkladılar. 2004 yılında bir tecrübe dolayısıyla bulunduğum Denizli ’de banka yetkililerinin, o andaki tekstil firmalarının sorunlarını açıklarken ìonları biraz da biz yönlendirdik; biraz daha kredi verebilmek için yersiz ve büyük makine yatırımlarına sevkettikî sözlerini hatırlarım.
Bu yıla geldiğimizde, dünya ve Türkiye ekonomisini etkileyen pek çok etken sebebiyle tekstil yatırımcılarımızın Bulgaristan , Romanya , Mısır , Türkmenistan , Hindistan ve Çin ’e yönlendiklerine şahit olduk.
TEKSTİL’DE DURUM NEDİR?
2006 yılında 85,8 milyar USD ihracatımızın yüzde 6,5’i (5,6 milyar USD ) tekstil ve hammaddeleri ihracatından elde edilmiş. 2007 yılının sadece ilk 10 ayında toplam ihracatımız 86,2 milyar USD , ilk dokuz aydaki tekstil ihracatı ise yaklaşık 4,8 milyar USD . 1998’de 28 milyar USD ihracatımızın 2,6 milyar USD ’si tekstilden (yüzde 9,4) oluşuyordu, bugün tekstil ihracatı iki katından fazla artmış olmasına karşın, başka kalemlerdeki ivme dolayısıyla toplam ihracat içinde payı yaklaşık yüzde 50 azaldı. Maalesef dünyadaki talep artışına karşın, ev tekstili sektöründeki trajik düşüş önlem almayı gerektirecek boyutta.
Tekstil ihracatımızın yüzde 40’ından fazlasını AB ülkelerine gerçekleştiriyoruz. İtalya ve Almanya en önemli ihraç ülkelerimiz. Son birkaç yılda eski Sovyet ülkelerine özellikle Rusya ’ya ihracat artmış durumda. Amerika , Uzak Asya , Afrika dahil dünyanın hemen her coğrafyasına ihracat yapabiliyoruz. Fabrikalarımızın ortalama kapasite kullanım oranı son sekiz yıldır yüzde 80’in üzerinde.
DIŞARIYA GÖÇÜ NASIL DEĞERLENDİRMELİ?
Çin , Hindistan , ABD , Pakistan , Brezilya ve Özbekistan ’dan sonra Türkiye dünyanın 7. büyük pamuk üreticisi, ancak üretimi tüketime yetmiyor.
Üretim, tüketimin yaklaşık yarısını karşılıyor, geri kalanı ithal ediyoruz. Gelecek yıl üretim miktarının daha da azalacağı (bizde ve diğer ülkelerde) bu oranın daha da azalacağı, tüketimin ise biraz daha artacağı öngörülmekte, bu da pamuk fiyatlarının artacağının habercisi.
Yetersiz üretimin yanı sıra yurtiçi pamuk fiyatları da dünya fiyatlarından yüzde 1 ile 10 arasında (2005’te yüzde 5 ile 20 arasında) sapmalarla sanayiciye mal oluyor. Elyaf ve iplik fiyatlarının genel enflasyona paralel seyretmesine karşın, özellikle işçilik maliyetinde bu oranların üstünde artış bulunmaktadır. Diğer yandan ABD Doları başta olmak üzere kurlardaki düşme (YTL ’nin değer kazanması) ihracatçının işçilik ve kur makası ile boğuşmasını sebep oluyor.
Bu sebeplerle, ihracatçıya verimlilik artışı ve yenilikçilik dışında, hammadde ve işçiliğin görece ucuz olduğu yerlere göç etme seçeneği daha cazip görünüyor.
Osman Saraç
