ENGLISH
Çin’den gelen ucuz ürünler ve küresel kriz Türk ayakkabı sektörünü çıkmaza soktu. Son birkaç yıl içinde Çin nedeniyle kan kaybına uğrayan sektörde küresel krizin de etkisiyle kepenkler birbiri ardına kapanıyor.
Kriz nedeniyle Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği’ne üye 240 firmanın yüzde 50’si 2007’de kapandı. 2008 sonu itibarıyla ise dernek üyesi olmayan firmalar da dahil olmak üzere Türkiye genelindeki üretici sayısı 20 binden 18 bine düştü. Birçok yerli üretici mağazasını kapatırken, yabancı firmalar da ülkelerine geri dönüyor. Ünlü ayakkabıcı Aldo’nun Türkiye pazarından çekilme kararı aldığı belirtiliyor.
Kriz nedeniyle daralan talebin ayakkabı üretim miktarını ciddi oranda azalttığını ifade eden Ayakkabı Yan Sanayicileri Derneği Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Deri Sektörü Başkanvekili Ender Yazıcıoğlu, yıllık ayakkabı üretim miktarının 400 milyon çiftten 150 milyon çifte gerilediğini belirtti.
Ayakkabı Sanayicileri Derneği eski başkanı ve İnci Deri Genel Müdürü Ali Murat Kızıltaş da, satışlardaki gerilemenin sürmesi halinde daha birçok firmanın ve mağazanın kapanacağını söyledi.
Çin’in ucuz ürünlerini bile alan yok
Ender Yazıcıoğlu, iç talepteki düşüşün ucuz Çin ürünlerinde bile kendini gösterdiği söyledi. Eskiden Eminönü ve Şirinevler meydanında satılan ucuz Çin ayakkabılarının artık görülmediğine dikkat çeken Yazıcıoğlu, “Bu durum elbette vatandaşın bilinçlenmesiyle alakalı. Ancak asıl sebep insanların alımı kısması. Küresel ekonomik kriz Çin’e olan talebi düşürdü. Buna rağmen hâlâ yaklaşık 650 milyon dolar seviyelerinde olan ayakkabı ithalatımızın 500 milyon dolarlık kısmı Çin ve Uzakdoğu ülkelerinden geliyor. Yani Çin pazardaki ağırlığını koruyor” dedi.
İnci Deri Mamulleri Genel MüdürüAli Murat Kızıltaş da, satışlardaki gerilemenin mayıs ayına kadar sürmesi halinde başta küçük işletmeler olmak üzere daha birçok ayakkabı üreticisinin kapanacağını söyledi. Perakende ayağında da sıkıntıların sürdüğünü kaydeden Kızıltaş, şu anda bütün firmaların kârsız gördükleri mağazalarını kapattığını belirtti. Kızıltaş, “Ben perakendecilikte asıl sıkıntının 15 Mart ile nisan arasında yaşanacağını düşünüyorum. Çünkü artık önümüzdeki günlerde satışı körükleyecek önemli günler çok az. Birçok firma kriz nedeniyle yeni sezonunu açamayacak” dedi.
Bu arada sektörde Türkiye pazarına Unitim Perekande Grubu ile adım atan Aldo’nun umduğunu bulamadığı için geri çekilme kararı aldığı konuşuluyor. Kanada, Amerika, İngiltere ve İrlanda’da bin 200’ün üzerinde kendi perakende mağazasıyla, tüm dünyada ise 33 ülkede bayilik kanalıyla varlığını sürdüren Aldo Türkiye pazarına 2007’de adım atmıştı. Markanın Ankara, İstanbul ve Bursa’da 8 mağazası bulunuyor.
İhracatta Araplar öne çıktı
Sektördeki talep daralması ihracatı da düşürdü. 2008’in ocak-kasım ayları arasında ayakkabı ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 25 azalarak 335 milyon 234 bin dolara geriledi. Aynı dönemde 627 milyon 525 bin dolarlık ithalat yapıldı. Ayakkabı sektörünün en büyük ihraç pazarları arasında yer alan Rusya ve Almanya’nın kriz nedeniyle alımı kısması ayakkabı üreticilerini farklı pazar arayışlarına itti. Son aylarda Suudi Arabistan Türkiye’nin ayakkabı ihracatında ön plana çıktı. Türk firmalarının hâlâ ihracatta şansı olduğunu belirten Kızıltaş, bunun için yurtdışındaki fuarlara katılımın artırılması gerektiğine dikkat çekti.
Firmalar inovatif ürünlere sarılmalı
Ayakkabı satışlarında yaşanan düşüş firmaları inovatif ürünlerle farklılaşma yoluna itiyor. Bu ürünler arasında deriye karşı olan vejeteryanlara yönelik ayak sağlığını bozmayan vejeteryan ayakkabı, klimalı ayakkabılarla, yüzde 100 doğal deriden imal edilen ayakkabı modelleri yer alıyor. Böyle bir dönemde farklılık yaratamayan firmaların satış yapamayacağına dikkat çeken Ayakkabı Yan Sanayicileri Derneği Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Deri Sektörü Başkan Vekili Ender Yazıcıoğlu “Ayakkabı üreticileri artık daha inovatif ve niş ürünlere yöneliyor. Her ülke vatandaşının farklı ayak yapısına sahip olduğunu göz önüne alarak ona göre ayakkabı yapılmalı” açıklamasını yaptı.
